معرفی پرسشنامه احساس گرفتاری گیلبرت و آلن
این پرسشنامه توسط گیلبرت و آلان در سال 1998 ساخته شده است.
هدف از ساخت این پرسشنامه ارزیابی گرفتاری و حالت های به تله افتادن و تمایل به فرار از آن می باشد.
این پرسشنامه دارای 16 سوال و 2 خرده مقیاس:
- احساس گرفتاری بیرونی
- احساس گرفتاری درونی می باشد.
روایی و پایایی پرسشنامه احساس گرفتاری گیلبرت و آلان تایید شده است.
احساس گرفتاری
به نظر می رسد هر فردی تجربه احساس گرفتاری را داشته باشد و در مواقعی گرفتاری را چه به صورت درونی و چه به صورت بیرونی تجربه کرده باشد. مشخصا تجربه احساس گرفتاری یک احساس ناخوشایند بوده که هیچ فردی تمایل به تجربه آن را ندارد. وقتی گرفتاری به سراغ فرد می آید، فرد احساسات و هیجانات منفی دیگری همچون سردرگمی، ابهام، احساس به بن بست رسیدن، اندوه بسیار و غیره را تجربه می کند.
از نظر (گیلبرت و آلن، 1998)، گرفتاری یا احساس به تله افتادن، نوع خاصی از تفکر و احساس است که به تله یا دام افتادن انسان در موقعیتی که تمایل به دوری از آن دارد، اطلاق می شود. گرفتاری بیرونی مربوط به وقایع و یا شرایط بیرونی و محیطی و گرفتاری درونی شرایط داخلی مانند افکار درونی و احساسات را در بر گرفته است.
احساس گرفتاری باعث توقف انسان از انجام فعالیت هایش می شود و منجر به ناتوانی فرد از فرار و گریز در موقعیت های تهدید آمیز می شود. فردی که احساس گرفتاری می کند، خودش را فردی ناکارآمد تصور می کند و بر این باور است که رفتارهای دفاعی او فاقد کارایی و اثربخشی لازم است، بنابراین سعی می کند از حضور در موقعیت های مختلف اجتناب کند چرا که فکر می کند نمی تواند هیچ راه حل منطقی پیدا کند و در نهایت همه راه ها به روی او بسته شده است.
تجربه احساس گرفتاری گاه بر اثر عوامل محیطی و بیرونی به وجود می آید؛ گاه شرایط حاکم بر جهان اطراف فرد و دنیای بیرونی باعث به وجود آمدن احساس گرفتاری می شود؛ به عنوان مثال، شرایط اقتصادی و افزایش تورم باعث می شود که فرد دچار ناتوانی شود و در نهایت خودش را یک فرد گرفتار ببیند.
در حالتی دیگر، فرد ممکن است به دلیل افکار و تجربیات شخصی که دارد، دچار احساس گرفتاری شود؛ مثلا فردی که نشخوار فکری دارد و دائما به مسائل مختلف فکر می کند، خودش را فردی گرفتار می بیند که نیاز به توجه و کمک دارد.
به طور کلی، فردی که تصور می کند گرفتار است، خودش را در دام افتاده می بیند و گاه برای رهایی از این دام تلاش می کند و گاه خود را ناتوان از تلاش کردن می بیند. در صورتی که تمایل به ارزیابی متغیر احساس گرفتاری و حالت های به تله افتادن و تمایل به فرار داشته باشید، پیشنهاد می کنیم از این پرسشنامه استاندارد و معتبر استفاده کنید.
